ROMA YÜRÜYÜŞÜ: VİA Dİ RİPETTA

Not: Önce şu bloga bakarsanız bu yürüyüşler için güzel bir çerçeve olabilir.

İlk yürüyeceğimiz güzergah Via di Ripetta. Ripetta Sokağı adını Tiber nehirine kurulan ticari bir  iskeleden (ripetta) alıyor. Bu isim yakın zamanlardan kalma (şimdi iskele filan yok tabii ki). Olayın evveliyatına bakarsak, şehrin bu kısımı rönesans zamanında imar ediliyor ve bu sokak düzenlemesinin hamisi Papa Leo X (1475-1521). Kurucusuna hürmeten bu sokak ilk başında Via Leonina diye biliniyor zaten.

Roma döneminde bu civarın adı Campus Martius. Martius, Roma savaş tanrısı Mars demek, yani bu meydanlıklı semt askeriyenin merkezi. Lejyonerler burada toplanıp harbe gidiyorlar. Siyasi ve askeri sektörün merkezi diyebiliriz, sivil ve dini örgütlenme buna uyar şekilde yer almış bu civarda.

Ondan öncesi, sazlık, bataklık. Eski Roma güneydeki tepelik kısımlara kurulmuş, dikkat ederseniz burası nehire çok yakın. Bu bölgenin günümüzdeki haline gelmesi  yüzyıllar süren bir iskan ve ıslah süreci sonucu olmuş.

Yani öyle böyle değil, şehirli modern zamanların bu karakterli sokağına bayılıyor. Yukardaki manzara sevilmiyecek gibi değil. Sokak şehrin göbeğinde, ama 18. yüzyıl civarı başlayan  modern şehircilik baskısından, yani geniş caddeler, bulvarlar vs vs, pek etkilenmemişe benziyor.

Hani Avrupa tarihinde vardır ya, devrimler, başkaldırılar nedeniyle halk daha hızlı kontrol edilebilsin diye dar sokaklar, çıkmazlar yıkılmış, koca koca caddeler açılmış. Arkasından bir de araba kültürü, aha bu günkü meydan veya cadde anlayışı. Aman ne güzel, değil mi?

Sit alanı diye tabii ki tamir mamir hak getire. Ayrıca ekonomik durumun kesat olması da cabası.

Bu semtte sokak seviyesi çarşı, yukarılar evler. Sağlı sollu dar sokaklar, özellikle nehire giden sokaklara nerdeyse sokak denemez.

Bu binayı görünce, evet, Roma’da tahsil yapsan, en iyisi sanat üzerine birşey okumak olurdu, diye düşünmekten kendimi alamadım. Burası Güzel Sanatlar Okulu.

Bu arada öğle yemeği vakti gelmişti, okulu da bulunca, en iyi ve hesaplı yemeği talebe yer deyip bahçeye daldım. Gençlerin civarda gittikleri temiz ve hesaplı kafeterya gibi bir yeri aranıyordum.  Dediler ki sen Pane e Formaggio’ya git, memnun kalırsın. İsim güzel, lokantanın adı Peynir Ekmek anlamına geliyor. Hah, tam bana göre.

Aman yarabbi, bu ne! Yok bir de kazanı boca etseydiniz önüme bari 🙂 . Bolkepçe kavramının görsel tanımı bu olsa gerek. Sağolun öğrenci kardeşlerim, Via di Ripetta’daki bu emsalsiz tavsiyeniz için!

İki kişiyiz. Yumulmuşuz (dolaşmaktan bitap düşmüş aç turistiz desem anlaşılır herhalde 🙂 ).

Toplam hesap 28 euro, ki azıcık havalı bir restorandan 50-60 eurodan (iki kişi) aşağı çıkılmıyor. Tabii bir de fotoğraftaki kadar sipariş vermek gereksiz(miş), kişi başı 8-10 euro’ya da doyulabilir.

Yanından geçtiğimiz bina modern mimari usullerine göre inşa edilmiş bir müze binası. Bu hayret bir durum Roma şehri için.

Niye derseniz, Roma’da (haklı olarak) geçmişe muazzam bir vurgu var, ama şöyle bir sorun da var, bazı yapılar o kadar eski ki, şu an iler tutar yanları kalmamış. Tabii restorasyon diye olgu da var, ama hangi prensiplere göre restorasyon yapacaksınız?

Bu müze 2000 yıl öncesinden, imparator Augustus döneminden kalmış, Ara Pacis yani Barış Sunağı denen yapıyı sergiliyor. Mimari modern. Roma’nın tarihi merkezinde bu kadar yeni dönem yapısı çok çok az. O nedenle Ara Pacis binası yapılırken şehirde büyük bir kavga kopmuş.

Ama şehrin eskil dokusuna nazar boncuğu gibi ilişmiş de diyebiliriz herhalde bu yapı için. Fotoğrafta solda Tiber nehri, ortada Ara Pacis, onun da hemen yanında Via di Ripetta kuşbakışı görülüyor. (Foto: New York Times)

Ara Pacis, MÖ 13 yılında Roma’nın o zamanki sivil din anlayışını yansıtacak şekilde tasarlanmış. Üstteki resimde tanrıça Tellus Roma’nın kurucuları Remus ve Romulus kardeşleri emzirirken görülüyor. Augustus için Ana Tanrıça kültü çok önemliydi ve bu kültün izi neolitik dönem Anadolusuna kadar sürülüyor.

Girişteki haritaya bir daha bakarsanız  Ara Pacis binasının tam karşısında yuvarlak bir ikonayla gösterilen bir unsur var. Augustus’un Mozolesi bu (üstteki resim). Etrafını dolaştım, çepeçevre demir parmaklıklardan baktım ama, yok, ziyaret mümkün değil. Yapı kaderine terkedilmiş.

Nasıl olur?

Güya para yok diyorlar restorasyon için ama bir başka açıklama da şöyle: 1937 yılında faşist Mussolini, politik hayalleri için özellikle Augustus’u malzeme yapınca imparatorluğun kurucu babası fecii itibar kaybetmiş, o nedenle kimsenin bu mozoleyi kalkındırmaya şevki kalmamış. Gibi gibi.

Neyse, belki bir gün onarırlar, ziyarete açarlar da Roma Devletinin siyasi-sosyal propagandasını nasıl yaptığını yerinde gözleme imkanı buluruz.

O güne kadar 🙂 , yürümeye devam.